Dete i duhovnost

Dete i duhovnost

Odnos roditelj-dete je specifičan proces vaspitnog stila roditelja koji, da bi bio efikasan, treba da bude zasnovan na humanim principima ljudskog ponašanja. Osnove humanih principa su u humanističkoj paradigmi koja implicira različita teorijska tumačenja međuljudskih odnosa. Od brojnih teorija zasnovanih na interaktivnoj cirkularnoj komunikaciji, teorija od koje smo mi pošli u tumačenju specifičnih principa humanizacije odnosa roditelj- dete je ekološka teorija Bronfenbrenera. Njen diskurs, koji ima sve veći broj pristalica (pedagoga, psihologa i sociologa), zasniva se na shvatanju porodice kao eko-sistema u kojem se odvijaju cirkularni interakcijski odnosi, pomoću kojih nastaju konstruktivne promene kod svakog člana porodice, uključujući i dete.
Činjenica da roditeljstvo ima značajnu ulogu u socijalnom ponašanju deteta ukazuje na to koliko je roditelj važan faktor i za budućnost čovečanstva. U skladu s tim, roditelj treba da se pridržava humanističke paradigme u odnosu prema svojoj deci. Humanistička paradigma kao jedan od naučnih trendova u objašnjavanju međuljudskih odnosa predstavlja imperativ i u objašnjenju odnosa roditelj-dete. Ona u vaspitanju i u komunikaciji postaje smer koji implicira pojavu različitih teorija čija je suština poštovanje potreba i mogućnosti deteta u komunikaciji s roditeljem.

Postoji unutrašnja dinamika u okviru porodice, ali se razlikuju u tumačenju vida i stepena njenih ostvarenja, u prirodi ličnih i socijalnih motiva, kao i u tumačenju transfera porodičnih dinamizma na humani razvoj ličnosti.
Roditelji treba da humani odnos prema detetu prihvate pomoću usvajanja pedagoške kulture, a u interesu efikasnog roditeljstva. Naime, ti principi su: usaglašenost; svesnost; savesnost; doslednost i dostojanstvo; umerenost; pozitivna progresija ili princip razvojnosti; prilagođenost dečjem uzrastu; naučnost; participacija i reciprocitet ili princip cirkularnosti; individualizacija; liberalizacija i demokratičnost; originalnost i istinitost; posvećenost.

Pojam "duhovnost" danas se vrlo često upotrebljava, ali ga je teško jednoznačno odrediti. Valja se stoga osloniti na svakodnevnu upotrebu reči, ali tako da se ne ode predaleko. Istorija nam toga pojma pruža mnoge spoznaje.1
Pridev "duhovan" pojavljuje se u francuskom jeziku u 13. stoleću, a dolazi od latinske reči "spiritualis", kojim se želi izreći nešto što je duhovnoga reda, što nadilazi materiju. Reč "duhovnost" pojavljuje se u 16. stoleću,a povezana je s hrišćanskom antropologijom , prema kojoj je čovek sastavljen od duše i tela. Telo je materijalno i podložno zakonima prostora. Duša je duhovno počelo sa svojim duhovnim zakonitostima. Religiozni i verski život zbiva se u duši koja je besmrtna, premda i telo u njemu učestvuje na svoj način. Dakle, pojam "duhovno" ne odnosi se samo na život duše nego i na život razuma. Početkom 17. stoleća pojam "duhovan" označavao je ono što je razumno i mudro što traje sve do danas.2